از گذشته های دور خانه تکانی در ایران با نزدیک شدن به ایام نوروز جهت استقبال از سال جدید رسوم بوده و یکی از مواردی که مورد شستشو و تمیزی قرار می گرفت، فرش خانه بود که در طول سال با پاخور زیاد از رنگ های اولیه خود برگشته و به ویژه در رنگ های روشن که آلودگی ها و لک ها بسیار بیش تر در دید است. از این روش شستشوی فرش منزل از قدیم در پایان سال از ضروریات برای خانه تکانی بوده است. اما امروزه روش های مختلفی برای شست شوی آسان تر فرش با گسترش صنعت روی کارآمده که با این وجود بسیاری از افراد که وقت این کار را دارند، ترجیح می دهند خود به شست شوی فرش منزل شان بپردازند. در این جا ممکن این سوال برای بسیاری از افراد به ویژه افراد کم تجربه پیش آید که چطور فرش را در خانه بشوییم تا به تار و پود آن آسیب وارد نشود؟
به صورت کلی تمیز کردن فرش به علت حفظ زیبایی و ظرافت و دوام و عمر بالا به دو روش سطحی و عمقی تقسیم می شود که روش سطحی آن جارو کردن هفتگی در طول سال و در صورت لک شدن فرش برطرف سازی سریع ان با روش های ارائه شده است. اما روش عمقی همان شستشوی فرش است که پیشنهاد می شود حداکثر سالی یک مرتبه انجام گیرد. با وجود افزایش سالانه نرخ شست و شوی فرش بر اساس متراژ آن، بسیاری ترجیح به شست و شوی فرش در منزل می دهند که با وجود تنوع بالایی از تراکم در بازار فرش ماشینی و انواع فرش دستباف گونه، پیشنهاد می شود تا جای ممکن شستشوی فرش در قالیشویی را انتخاب نمایید تا از این گمان اشتباه که هزینه شست و شوی فرش در منزل بسیار کمتر بوده و به راحتی می توان مورد شست شو قرار داد مبرا شوید.
شستشوی فرش به و شیوه دستی و مکانیکی صورت می پذیرد که ظاهرا شستشوی دستی فرش از هزینه های کمتری برخوردار است، اما باید بدانید نه تنها این طور نیست بلکه تجربه ناکافی افراد ممکن است حتی سبب مصرف زیاد آب و مواد شوینده شود و در مواردی به دلیل عدم آگاهی سبب پوسیدگی و از بین رفتن قسمت های آسیب دیده فرش شویم که مسلما هزینه های بسیاری بیش تری را به دنبال خواهد داشت. هم چنین بلند کردن و جابجایی فرش در هنگام شستشو بسیار سخت و طاقت فرسا خواهد بود که جهت جلوگیری از تبعات بعدی مانند بیماری و هزینه های دارو و درمان بهتر است اصول آن را بدانید. علاوه بر بحث هزینه، شستشوی فرش در منزل باید طبق موارد تخصصی صورت پذیرد تا فرش دچار صدمات جبران ناپذیری چون کیستی و شکستگی، زرد شدن فرش و ریشه، زبر شدن و زمختی خاب و پوسیدگی نگردد.
شستشوی فرش ها به صورت دستی در خانه باید در مکانی تمیز و عاری از هر گونه آلودگی و گرد و غبار انجام گیرد که آسفالت نباشد و از مقدار شیب لازم جهت رد شدن کف و آب برخوردار باشد. فرش از لحاظ عدم وجود سوختگی، پارگی، پوسیدگی بهتر است در تمامی قسمت ها جهت جلوگیری از عیوب و هزینه های بیش تر قبل شست و شوی فرش مورد بررسی قرار گیرد. پاکسازی و جارو زدن تار و پود فرش به وسیله جارو برقی در همه جهات قبل شستشوی فرش ماشینی برای غبار زدایی بسیار مهم است. بررسی الیاف بافت فرش جهت شست و شوی فرش ماشینی با آب داغ یا سرد بسیار مهم است. هم چنین دقت داشته باشید که استفاده بیش از اندازه از شامپو فرش، خیس کردن بیش از حد و قرار دهی وسایل روی فرش خیس و یا پهن کردن فرش مرطوب سبب آسیب دیدن آن می شود.
همان گونه که میدانید فرش دستبافت از قیمت و ارزش بسیار زیادی برخوردار است که شستشوی فرش دستباف چه به صورت دستی و یا مکانیکی نیز از حساسیت های بسیار زیادی برخوردار است. شستشوی فرش دستباف در منزل امری ضروری است که اگر به درستی انجام نگیرد، ممکن است سبب از دست رفتن کیفیت اولیه و ظاهر و ساختار آن شود. بهترین روش شستن فرش دستباف در خانه بعد از غبارگیری قبل از شستن فرش دستباف به روش دستی و چوبک و اطمینان از عدم رنگ دهی به وسیله کشیدن دستمال خیس روی قسمت های رنگی پرز فرش شامل مراحل زیر است که رعایت تمامی مراحل زیر از صدمات وارده به فرش جلوگیری خواهد نمود:
با در نظر گرفتن نکات مذکور مربوط به نکات کلیدی برای شستشوی فرش در خانه می توانید به ترتیب مراحل زیر آغاز نمایید:
از آن جایی که فرش های ماشینی در تراکم های و قیمت های متنوعی به جهت گسترده شدن صنعت فرش تولید و روانه بازار شده، پیشنهاد می شود از شستشوی فرش پر تراکم و گرانقیمت در منزل جدا خودداری نمایید، زیرا این گونه بافته ها از تراکم و فشردگی بالای گره برخوردار است که این مساله سبب ظرافت بسیار بالای فرش شده و ممکن است با شستشوی آن در خانه و عدم آگاهی لازم، ظرافت و زیبایی اولیه فرش تان از بین برود و تنها متحمل صرف هزینه بیهوده برای خرید آن شوید. پس شستشوی تراکم هایی مانند فرش 1200 شانه، هزار و 1500 شانه را به متخصصان در قالیشویی های معتبر بسپارید. اما جهت شستشوی تراکم های پایین و ارزانتر مانند فرش 700 شانه ماشینی، گلیم یا گبه می توانید خودتان به روش دستی با رعایت نکات مربوط به شست و شوی فرش ماشینی در خانه اقدام نمایید.