در گذشتهای نه چندان دور مردمان از قالی برای زیر پایشان و نشستن استفاده میکردند، اما رفته رفته با روی کار آمدن تکنولوژی در صنعت بافندگی، فرش تولید و روانه بازار شد که مورد استقبال بسیاری هم قرار گرفت. با این وجود هنوز از قالی در خانهها استفاده میشود و تولید آن نیز ادامه دارد. در مقاله امروز میخواهیم به بحث در زمینه تفاوت فرش و قالی بپردازیم تا ضمن آشنایی با فرق این دو، بتوانید مناسبترین گزینه را نسبت به شرایط خود خریداری نمایید. همراه ما باشید.
فرش واژهای عربی به معنای هر چیزی که قابلیت پهن کردن روی زمین را داشته باشد، است که در زبان فارسی نیز بدین عنوان شناخته میشود. با توجه به این تعریف میتوان انواع قالی، جاجیم، گلیم، حصیر و زیرانداز را به عنوان فرش معرفی نمود. به طور کلی هر چیزی که قابلیت گستردن روی زمین را داشته باشد، به عنوان فرش شناخته میشود که از تنوعی بالایی بیش از پنجاه نوع برخوردار است.
با توجه به تعریف بالا، قالی را نیز میتوان نوعی فرش به شمار آورد. قالی نوعی زیرانداز است که از یک رو برخوردار بوده و دارای پرز است که به عنوان گره به دور تار و پود زده میشود. فرش از قدمت بسیاری بیشتری از قالی برخوردار است. پس بر این اساس قالی را میتوان نوعی از فرش دانست که از ویژگیهای خاص خود برخوردار است.
به طور کلی تاریخچه و قدمت قالی مربوط به دوره هخامنشیان یعنی 2500 سال پیش است که تا به امروز نیز ادامه دارد. اولین قالیها تنها مختص قصرها و کاخها برای زیر پای پادشاهان و اشراف زادگان بود که رفته رفته با افزایش میزان تولید آن، افراد عادی نیز از قالی به عنوان کفپوشی گرم و نرم برای خانهشان استفاده کردند.
امروزه شاهد بافتههایی ماشینی هستیم که در ظرافت بافت و ریزبافتی بسیار شبیه به قالیهای با رچ شما بالا هستیم که از جمله ریزبافتترین آنها میتوان فرش 1500 شانه را نام برد. برخی افراد به اشتباه معنای فرش و قالی را یکسان میدانند. از این رو شما را با مفهوم این دو به طور مجزا آشنا ساختیم و حال میخواهیم بگوییم که فرش و قالی از لحاظ مختلف چه تفاوتهایی با یکدیگر دارند؟
اگر بخواهیم به بررسی اختلاف فرش و قالی از لحاظ مدل بپردازیم، باید بگوییم که این دو در مدلهای بسیار متنوعی از هم تولید و ارائه شدهاند. قالیها اصولا در نقوشی سنتی و شلوغ ارائه میشوند که متناسب با دکوراسیونهای اصیل ارائه میشود ولی به علت برخورداری از قیمت بالا بسیاری از افراد در تهیه و خریداری آن ناتوان هستند؛ به همین منظور در تولید فرش به صورت صنعتی از نقوش قالیهای دستبافت بسیار ایده گرفته شده و در طراحی و نقش نگاری این نوع بافتههای ماشینی از انواع طرحهای افشان، لچک ترنج و خشتی استفاده شده است.
تفاوت فرش و قالی از لحاظ نحوه تولید را میتوان به دو دسته دستبافت و ماشین بافت تقسیم نمود که بافت قالیها اصولا به صورت دستی و و فرش نیز به صورت صنعتی و ماشینی انجام میگیرد. همچنین فرق فرش و قالی از لحاظ جنس را نیز میتوان بدین صورت اعلام نمود که در بافتههای ماشینی از الیاف مصنوعی همچون اکریلیک، پلیاستر، پلیپروپیلن و نایلون استفاده میشود ولی در دستبافتههای سنتی و قالی از الیافی همچون پشم و ابریشم به کار گرفته میشود که در قیمت آن نیز مسلما بیتاثیر نخواهد بود.
تفاوت قالی و فرش از لحاظ تراکم را میتوان در تعداد گرههایی دانست که برای بافت آن در نظر گرفته شده و قالیهای دستبافت را با رچ شمار به تراکمهای مختلف تقسیم مینمایند، در صورتی که فرش را با تعداد گرههای عرضی و طولی بافته شده در یک متر مربع به دستهبندی فرش 700 شانه، هزار و 1200 و 1500 تقسیم مینمایند. هرچه تراکم در بافتههای ماشینی افزایش مییابد، از لحاظ ظرافت و زیبایی به قالیهای برابر هشتاد رچ شباهت بیشتری پیدا میکند.
بافت قالی اصولا به صورت دستبافت انجام میشود و به همین علت در ابعاد کمتری ارائه میشود و شاید هر طرحی را نتوان با هر سایزی یافت؛ ابعد کوچک دستبافتهها عموما به عنوان سجاده و تابلوفرش مورد استفاده قرار میگیرد و ابعاد بزرگتر نیز به عنوان زیرانداز. در صورتی که فرش در تمامی ابعاد قابلیت تولید داشته که گاها موجود بوده و در برخی موارد نیز ناموجود است که در صورت نیاز میتوان سفارش داد و سریعا تحویل گرفت. به طور کلی فرشهای ماشینی در ده سایز استاندارد ارائه میشود تا افراد با توجه به نیازشان بتوانند ابعاد مناسب را خریداری نمایند.
تا به اینجا دانستیم که فرش به هر چیزی که قابلیت پهن کردن روی زمین چه به صورت یک رو و چه به صورت دو رو را داشته باشد، گفته میشود. اما تفاوت این دو از نظر کاربرد حائز اهمیت است که در این قسمت بدان پرداخته شده است. قالی را میتوان به عنوان زیر انداز، سجاده و یا پشتی تنها از یک طرف مورد استفاده قرار داد؛ در صورتی که فرش با توجه به تنوع بالایی که دارد، علاوه بر کاربردی بودن میتواند به عنوان زینتی نیز مورد کاربری قرار گیرد.
لزوما با توجه به مفهوم کلمه عربی فرش از آن تنها برای پوشش کف و پهن کردن روی زمینه استفاده نمیشود و برخی از فرش و قالیها با نقش و نگاری زیبا و جذاب به عنوان زینتی بر روی دیوار نیز نصب میگردد. همچنین که از برخی نقشینههای سنتی زیبای قالی به عنوان پشتی، تابلو فرش و سجاده استفاده میشود.
این نکته بر همگان واضح و مبرهن است که با نگهداری صحیح و اصولی از فرش میتوان عمر و ماندگاری آن را افزایش داد. از جمله اقداماتی که در نگهداری فرش و قالی میتوان انجام داد، میتوان به جارو زدن و تمیز کردن مداوم، به کارگیری از روفرشی خوب و مناسب، جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید بدان و استفاده از مواد شوینده مناسب اشاره داشت که باید همواره مورد توجه قرار گیرد.
همچنین در صورت پارگی، سوختگی و یا پوسیدگی بهتر است سریعا مورد ترمیم و تعمیر قرار گیرد. فرق قالی با فرش در نحوه نگهداری این است که قالیها به عنوان محصولاتی دستبافت و حساسیتی که دارند، در اثر خیس شدن بسیار سنگین میشوند و جهت قاطی نشدن رنگهای به کار رفته در آن باید بسیار دقت نمود که بهتر است این امر را به متخصصان قالیشویی بسپاریم.
بر اساس خصوصیات و ویژگیهای متفاوت فرش و قالی در کیفیت، قیمت، کاربری و نحوه نگهداری میتوان این دو را نیز در نوع شستشو نیز متفاوت دانست. روش شستشوی فرش با قالی کاملا متفاوت است که در هر دو انواع روشهای مدرن و سنتی به کار گرفته میشود.
مطمئنترین روش این است که قالی و حتی فرش را به مراکز معتبر قالیشویی داده تا آسیبی به بافت و رنگ و اندازه فرش وارد نشود. مراکز متخصص قالیشویی بر حسب تجارب و تخصصی که دارند، اصولا بافتههای دستبافت و ماشینی را طبق نوع بافت، جنس و قدمتی که دارند مورد بررسی قرار داده و با توجه بدان بهترین روش شستشو را برای قالی یا فرش انتخاب مینمایند.
قیمت یکی از عمده تفاوتهایی است که در بین این دو میتوان قائل شد. فرق فرش و قالی در قیمت را میتوان نوع تولید آن دانست که سبب شده تا بین آنها تفاوت زیادی دیده شود. درست است که قالیها به صورت یک رو بافته میشوند، اما به علت دستبافت بودن از قیمت بسیار زیادی برخوردار است.
به کارگیری از نیروی انسانی و الیاف بافت طبیعی در این نوع بافتهها سبب شده تا از قیمت بالایی برخوردار گردد؛ اما بافتههای ماشینی به علت تولید با دستگاههای بافنده صنعتی و برخورداری از الیاف مصنوعی از هزینه تولید و نهایتا قیمت بسیار مناسبتری نسبت به قالیهای دستبافت برخوردار است.
حال با توجه به موضوعاتی که تا به اینجا در رابطه با سوال تفاوت فرش و قالی در چیست مطرح شد، میتوان به این پاسخ رسید که در نهایت به خریداری کدام یک از این دو مورد پرداخت. این که فرش بخریم یا قالی بستگی زیادی به شرایط مالی و نیازتان دارد که با توجه بدان میتوانید در این زمینه تصمیم به امر انتخاب و خرید بگیرید.
فروشگاه ساویز بافت به عنوان یکی از مراجع معتبری شناخته میشود که دارای تنوع بالایی از انواع فرش بوده و با مراجعه بدان میتوانید از امکان خرید متناسب با نیاز و شرایط و سلیقه خود بهرهمند گردید. عرضه مستقیم و بی واسطه محصولات از این طریق موجب کاهش هزینههای مشتری شده و میتوانند گزینه انتخابی خود را در هر تراکمی با بهترین قیمت خریداری نمایند.